Wskaźnik rotacji zapasów służy do oceny efektywności wykorzystania zapasów magazynowych. Jest jednym z kluczowych kryteriów branych pod uwagę przy ocenie rentowności i wydajności magazynu. Jak go obliczyć i co sygnalizuje spadek lub wzrost wskaźnika rotacji? Dlaczego niski wskaźnik to zła informacja dla przedsiębiorstwa?

Wskaźnik rotacji zapasów — czym jest?

Wskaźnik rotacji zapasów jest kluczowym parametrem dla przedsiębiorstwa, które zajmuje się magazynowaniem produktów. Parametr ten określa, jak wygląda wymiana produktów w magazynie. Wyliczenie jego wartości umożliwia określenie, jak długo zapasy pozostają w magazynie, zanim zostaną pobrane do przetworzenia w procesie produkcyjnym lub do sprzedaży. Częsta lub szybka rotacja zapasów może wskazywać na szybką sprzedaż, a co za tym idzie będzie miała wpływ na utrzymanie płynności finansowej firmy.

Jak obliczyć wskaźnik rotacji zapasów?

Do wyliczenia wskaźnika rotacji zapasów, należy wykorzystać wzór:

Koszt własny sprzedaży w roku / Średnia wartość zapasów w roku = Wskaźnik rotacji zapasów w razach (tj. w ciągu roku).

• Całkowity przychód ze sprzedaży w danym roku: 350 000 zł
• Średnia wartość zapasów składowanych w tym samym roku 70 000 zł

Wskaźnik rotacji zapasów = 350 000 zł / 70 000 zł = 5

Oznacza to, że zapasy magazynowe zostały obrócone 5 razy w ciągu roku.

Inaczej wyliczymy wskaźnik rotacji zapasów w dniach, czyli cykl rotacji zapasów. Wzór wygląda następująco:

(średnia wartość zapasów/koszt własny sprzedaży) x 365 (jeśli wyliczenie ma dotyczyć roku)

Wskaźnik rotacji zapasów — interpretacja wyników

Zastanawiając się nad tym, jaki będzie optymalny wynik wskaźnika nie można jednoznacznie odpowiedzieć. Każda branża, każdy sektor, a nawet przedsiębiorstwo będzie miało inny wskaźnik.

Wysoki wskaźnik rotacji to powód do zadowolenia. Oznacza to, że produkty szybko rotują, a to ma bezpośrednie przełożenie na szereg korzyści dla przedsiębiorcy:

• szybka sprzedaż,
• szybki zysk,
• niższe koszty przechowywania,
• sprawny przepływ pieniądza — płynność finansowa,
• potwierdzenie, że magazyn jest odpowiednio zarządzany i optymalizowany.

Niski wskaźnik rotacji produktów będzie miał negatywny wpływ na rozwój przedsiębiorstwa. Może wskazywać na zastoje lub przeładowanie magazynu. Warto przeanalizować działania w strategii towarowania. Towary przechowywane w magazynie powinny zostać jak najszybciej spieniężone. Produkty, które w wyniku zbyt długiego składowania ulegają uszkodzeniu lub przeterminowaniu, stanowią dodatkowe koszty obciążające przedsiębiorstwo. Takie produkty nie tylko obciążają firmę dodatkowymi kosztami związanymi z ich przechowywaniem, ale mogą również generować także koszty związane z utylizacją.

Planowanie procesów magazynowych — jak wykorzystać wskaźnik rotacji zapasów?

Zrozumienie aktualnej rotacji zapasów w magazynie pozwala na właściwą kontrolę i optymalizację pracy magazynu, tak by firma nie ponosiła strat. Warto pamiętać o zastosowaniu:

• system zarządzania magazynem — dobry system zarządzania magazynem pozwoli na kontrolę nad stanami magazynowymi, co w praktyce pozwoli szybko reagować na nadwyżki i braki towarów.
• strefy magazynowe -w przypadku podziału na strefy uwzględniamy produkty wysokiej, średniej i niskiej rotacji. W ten sposób firma uzyska łatwy dostęp do produktów kupowanych/wykorzystywanych częściej,
• optymalizacja przestrzeni magazynowej – FIFO i LIFO — czyli zastosowanie regałów wysokiego składowania dostosowanych do tych metod zarządzania towarem. Sprawdzą się w magazynach, w których potrzebne są duże zapasy towarów, których rotacja jest szybka,
• zarządzanie sezonowością produktu — właściwa analiza tego, czy produkt jest sezonowy, pozwoli na ograniczenie kosztów związanych z jego przechowywaniem w okresie, kiedy zainteresowanie jest mniejsze.