Wózki widłowe są istotnym narzędziem w logistyce i magazynowaniu. Osoby, które chcą pracować jako operator wózka, muszą zdobyć odpowiednie uprawnienia operatora, spełniając szereg wymogów formalnych i zdrowotnych.

W poniższym artykule przedstawimy wymagania i ścieżkę, jaką powinien pokonać kandydat.

Co jest potrzebne, aby zdobyć uprawnienia na wózki widłowe?

Osoby, które chcą ubiegać się o uprawnienia operatora wózka widłowego, muszą spełnić określone kryteria. Podstawowe wymagania, które musi spełnić kandydat to:

• wiek — kandydat musi mieć ukończone 18 lat,
• wykształcenie — kandydat musi posiadać co najmniej świadectwo ukończenia szkoły podstawowej,
• stan zdrowia — niezbędne jest posiadanie zaświadczenia lekarskiego potwierdzającego dobry, ogólny stan zdrowia.

W przypadku kiedy powyższe warunki są spełnione, dalsze kroki to:

• szkolenie — ukończenie kursu operatora wózka widłowego w akredytowanym ośrodku szkoleniowym,
• egzamin — uczestnictwo w egzaminie państwowym przed komisją powołaną przez Urząd Dozoru Technicznego, który składa się z części: praktycznej i teoretycznej.

Istnieją przeciwwskazania, które dyskwalifikują kandydata:

• poważne wady słuchu — operator wózka widłowego musi być w stanie usłyszeć sygnały ostrzegawcze i inne dźwięki w środowisku pracy,
• poważne wady wzroku — konieczna jest dobra ocena odległości i zdolność do dostrzegania innych osób oraz maszyn w otoczeniu,
• choroby wpływające na bezpieczeństwo — takimi jak problemy z koordynacją psychoruchową czy epilepsja,
• ograniczenia funkcji poznawczych i deficyt psychiczny — operator wózka powinien mieć dobrą koncentrację, umiejętność radzenia sobie ze stresem oraz zdolność szybkiej oceny sytuacji.

Jak zdobyć uprawnienia operatora wózków widłowych?

By zdobyć uprawnienia do wykonywania zawodu operatora wózka widłowego, należy ukończyć z wynikiem pozytywnym specjalistyczny kurs. Kurs powinien dzielić się na dwie części — teoretyczną i praktyczną. Dobrze opracowany kurs powinien zawierać:

• budowę i sposób działania poszczególnych rodzajów wózków widłowych;
• zasady BHP obowiązujące w pracy operatora;
• prowadzenie dokumentacji technicznej pojazdu i zapoznawanie się z instrukcjami obsługi;
• ćwiczenia praktyczne: przygotowanie wózka do jazdy, wykonywanie manewrów, praca z zachowaniem zasad bezpieczeństwa.

Po zakończonym kursie kandydat powinien podejść do egzaminu państwowego. Egzamin składa się z części teoretycznej i praktycznej, która odbywa się na placu manewrowym. Egzamin zakończony z wynikiem pozytywnym daje możliwość podjęcia pracy w dowolnym miejscu w Polsce.

Czy uzyskane polskie uprawnienia UDT są ważne również za granicą?

To czy uprawnienia będą honorowane również za granicą, zależy od przepisów obowiązujących w danym państwie.Uprawnienia UDT są uznawane m.in. w krajach Unii Europejskiej na mocy dyrektywy 2005/36/WE z dnia 7 września 2005 r. w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych. Jest to jednak kwestia indywidualna, w zależności od państwa. Warto zapoznać się z obowiązującymi przepisami, ponieważ mogą występować różnice w sposobie prowadzenia postępowań uznawania kwalifikacji.

Kategorie uprawnień UDT na wózki widłowe

Poniżej opiszemy kategorie uprawnień UDT (Urząd Dozoru Technicznego) na wózki widłowe.

WAŻNE! Od 1 czerwca 2019 roku nastąpiła istotna zmiana wycofująca kategorię I WJO oraz II WJO.

Nowelizacja ustawy wprowadziła istotna zmiana w klasyfikacji uprawnień. Aktualnie obowiązuje podział na dwa główne rodzaje uprawnień:

• wszystkie wózki jezdniowe podnośnikowe z mechanicznym napędem podnoszenia, również te, które są przeznaczone do magazynów wysokiego składowania (widlaki typu reach truck) lub zalicza się do wózków specjalistycznych – odpowiednik dawnej kategorii I WJO,
• maszyny z wyłączeniem widlaków z wysięgnikiem oraz z osobą obsługującą podnoszoną razem w ładunkiem– poprzednio kategorie II WJO oraz III WJO.

Ważne! Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Przedsiębiorczości i Technologii z dnia 8 października 2019 roku zmieniającym rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy użytkowaniu wózków jezdniowych z napędem silnikowym (Dz.U. poz. 1948) – ważność uprawnień UDT na wózki widłowe dla wszystkich operatorów, którzy zezwolenia zdobyli przed 1.01.2019 roku, wynosi 5 lat liczone od tej właśnie daty. Oznacza to, że „stare” uprawnienia (I WJO, II WJO, III WJO) obowiązują do 31 grudnia 2023 roku. Od 1 stycznia 2024 operatorzy muszą mieć nowe uprawnienia.

Operator wózka widłowego — okres ważności uprawnień

W rozporządzeniu Ministra Przedsiębiorczości i Technologii z dnia 21 maja 2019 r. ustalono, że ważność zaświadczeń kwalifikacyjnych – dla wyższej kategorii wynosi 5, a dla niższej 10 lat. Kiedy minie okres ważności uprawnień, należy ubiegać się o przedłużenie. W takiej sytuacji nie ma potrzeby przystępować ponownie do egzaminu. Wystarczy złożyć oświadczenie, że w ciągu ostatnich 5 lat, przez okres 36 miesięcy operator wykonywał zadania związane z obsługą wózka widłowego. Należy pamiętać, aby wniosek złożyć do UDT nie później niż na 3 miesiące przed upływem ważności zaświadczenia.

Pięcioletni okres ważności uprawnień operatora dotyczy wózków unoszących z napędem mechanicznym, wyposażonych w wysięgnik lub umożliwiające unoszenie operatora razem z ładunkiem. Ta definicja ma zastosowanie również do:

• ładowarek teleskopowych,
• wózków z funkcją unoszenia operatora i ładunku,
• podestów ruchomych przejezdnych,
• suwnic, wciągników i wciągarki (zarówno ogólnego, jak i specjalnego przeznaczenia),
• żurawi samojezdnych, wieżowych, szybko montujących, pokładowych, pływających, szynowych, kolejowych oraz zamontowanych na pojazdach kolejowych.

Okres dziesięciu lat dotyczy wózków jezdniowych podnośnikowych z mechanicznym napędem podnoszenia, które nie posiadają wysięgnika i nie umożliwiają unoszenia operatora razem z ładunkiem oraz:

• wózków wysokiego składowania,
• wózków z siedziskiem,
• wózków podestowych,
• wózków prowadzonych,
• podestów ruchomych stacjonarnych, wiszących, masztowych, na pojazdach kolejowych,
• układnic,
• wyciągów towarowych,
• suwnic, wciągników i wciągarek (przeznaczenia ogólnego),
• żurawi stacjonarnych, przewoźnych i przenośnych.

Ważne uprawnienia są istotną kwestią przy obsłudze urządzeń, są potwierdzeniem umiejętności i wiedzy operatora.